Misschien herken je het wel; Je dag is nog maar net begonnen en jouw hoofd voelt al vol. Je kinderen vragen je van alles, jij bent bezig met jezelf klaarmaken om aan het werk te gaan en ondertussen probeer je het huis ook nog netjes achter te laten.
Voor je het weet, reageer je op een iets minder leuke manier dan je eigenlijk zou willen (Zeg: Je reageert boos en gefrustreerd op je partner die ook nog iets aan je vraagt). Je bent overprikkeld.
Waar is het misgegaan?
Is het de rommel in huis? Is het je kind wat iets aan je vraagt? Of is het je partner met zijn opmerking?
Waarschijnlijk is het niet één van deze dingen, maar alles bij elkaar. Overprikkeling ontstaat namelijk eigenlijk nooit door één klein ding, maar door een opeenstapeling van verschillende prikkels.
In deze blog heb ik 10 veelvoorkomende overprikkelende dingen op een rijtje gezet. Herken jij ze bij jezelf?
1. Harde geluiden
Harde geluiden kunnen behoorlijk bijdragen in het overprikkeld raken. Denk hierbij aan lawaai van apparaten, schreeuwende mensen, maar ook kinderen die allemaal hun zegje willen doen en steeds harder gaan praten. Soms hoeft een geluid trouwens niet eens hard te zijn om te kunnen zorgen voor overprikkeling. Ook piepende geluiden, geluiden die je herinneren aan een onaangenaam moment of geluiden die onverwacht komen kunnen zorgen voor overprikkeling.
2. Te weinig rustmomenten / me time
Als ouder herken je dit waarschijnlijk wel. Je wilt wel tijd voor jezelf nemen, maar zelfs op het toilet komen je kinderen je nog achterna. En wanneer je even besluit om te gaan zitten met een lekker kopje koffie, gaat wel weer die telefoon of is er één van de kinderen die je hulp nodig heeft. En in de avond ben je eigenlijk te moe om nog te gaan sporten of met vrienden af te spreken, waardoor je uitgeput op de bank ploft.
Toch heb jij die tijd voor jezelf echt nodig. Juist als je zoveel aan je hoofd hebt, zorgt deze me-time dat jij overprikkeling kunt voorkomen.
3. Multitasken
Het klinkt misschien erg effectief. Terwijl jij eten kookt nog even dat mailtje aan die klant beantwoorden. Of even de was aanzetten en tussendoor nog even met je kind bespreken hoe zijn of haar dag was. Maar wist je dat multitasken eigenlijk enorm bijdraagt aan dat overprikkelde gevoel?
Je brein moet namelijk constant schakelen tussen de verschillende dingen die je doet en is ondertussen ook nog bezig met alles van de dag zelf te verwerken. Als er op zo’n moment iets bij komt wat je niet had zien aankomen, bijvoorbeeld een onverwacht telefoontje, dan is die gefrustreerde reactie al snel weer een feit.
Een reactie die te voorkomen was door je alleen te richten op het eten en niet alles tegelijk te willen doen.
4. Nieuwe, onbekende situaties
Een iets minder bekende oorzaak van overprikkeling zijn nieuwe, onbekende situaties. Denk bijvoorbeeld aan een feestje op een locatie waar je nog niet eerder geweest bent. Een cursus of opleidingsdag of een nieuwe werk of stageplek. Maar denk ook aan je kind naar een andere school of sport brengen of naar een andere kapper gaan omdat die van jou een tijd afwezig is.
Deze situaties zorgen sneller voor overprikkeling, omdat je in zo’n situatie veel meer nieuwe details in je op moet nemen. Bij een bekende plek weet je bijvoorbeeld de weg, ken je de regels en gewoontes en weet je wat je moet doen. In een nieuwe situatie is alles nieuw en gaat je brein ook vaak heel veel verschillende scenario’s uitdenken om te voorkomen dat het ergens mis gaat.
Het recept voor overprikkeling.
5. Op je vingers gekeken worden
Nog een wat minder bekende oorzaak van overprikkeling is het op je vingers gekeken worden. Je bent op dat moment zoveel aan het afstemmen met degene die je beoordeeld of waar je het gevoel van hebt dat die je beoordeelt, dat je bijna in de ander zijn schoenen gaat staan.
Misschien herken je het wel dat je opeens heel onhandig kan worden als er iemand toekijkt, of dat iets opeens niet meer lukt, terwijl het als je alleen bent altijd goed gaat. De oorzaak hiervan is overprikkeling. Je bent met je aandacht niet meer bij wat je doet, maar bijvoorbeeld bij wat de ander er mogelijk van zou kunnen vinden..
6. Gevoelens en emoties van anderen
Jouw eigen gevoelens en emoties kunnen zorgen voor overprikkeling, maar wist je dat ook de emoties die je overneemt van anderen behoorlijk belastend kunnen zijn? Ook al laat iemand het niet direct merken, jij voelt precies aan hoe de ander zich voelt. Verdriet voel je als je eigen verdriet, frustratie kan ervoor zorgen dat je jezelf boos gaat voelen en als iemand anders gespannen is, kan jij opeens ook veel spanning en overprikkeling voelen, zonder dat daar direct een aanleiding voor is.
7. Te weinig verwerkingstijd
Er gebeurt ontzettend veel op een dag en je neemt veel informatie op. Deze informatie probeer je in kaders en patronen te plaatsen en je bedenkt of je er iets mee kunt en zo ja wat. Dit kan bewuste maar ook onbewuste informatie zijn. En ook het erover nadenken kan je bewust opmerken (bijv. omdat je merkt dat je piekert), maar kan ook geheel onbewust gebeuren (je merkt dan bijv. dat je de focus even kwijtraakt).
Dit opslaan van informatie kost tijd en omdat jij zoveel informatie binnenkrijgt kan jouw brein dit in het verwerken vaak niet bijhouden. Wanneer je dan tussendoor geen momenten hebt om alle informatie te verwerken, ontstaat er een steeds grotere berg met informatie wat nog verwerkt moet worden. En als je dan in de avond tot rust komt, moet alles nog verwerkt worden, waardoor je brein nog steeds niet de hoognodige rust krijgt.
8. Conflict en ruzie
Jij gaat waarschijnlijk het beste op een fijne, ontspannen sfeer. Wanneer er een conflict of ruzie is, is deze sfeer verstoord. Dit kan een ruzie zijn waarin jij betrokken bent, maar ook een conflict tussen bijvoorbeeld familieleden of collega’s waar jij alleen maar aan de zijlijn staat.
Omdat jij het zo belangrijk vindt dat de sfeer goed is, zal jij er misschien alles aan doen om deze sfeer te verbeteren. De ene keer zal je misschien de clown uithangen terwijl je op een ander moment juist gaat bemiddelen. Je loopt waarschijnlijk meer op eieren en bent jezelf nog meer bewust van hoe je reageert op dingen of hoe je zal gaan reageren.
Je hoofd blijft voortdurend aanstaan en dat zorgt voor overprikkeling.
9. Onzekerheid en faalangst
Als jij last hebt van onzekerheid of faalangst, ben je veel aan het twijfelen. Je wilt misschien de ander “pleasen” om maar leuk gevonden te worden of je doet er alles aan om een mogelijke fout te voorkomen. Je staat voortdurend onder druk omdat je het zo goed mogelijk wilt doen, of je baalt van jezelf omdat je niet kunt laten zien wat je echt in je mars hebt.
Misschien heb je zelfs wel een masker opgezet om je faalangst of onzekerheid naar de buitenwereld niet te laten zien en ben je bang om jezelf kwetsbaar op te stellen. Het voortdurend ophouden van dit masker kost ontzettend veel energie en zuigt je snel leeg.
10. Jouw eigen gedachten
Misschien wel de allerbelangrijkste oorzaak van overprikkeling zijn jouw gedachten. Jouw hoofd staat maar weinig stil en jij overdenkt alles tot in detail. Wanneer dit helpende gedachten zijn, dan kom je in een soort van flow, maar wanneer deze gedachten meer negatief van aard zijn of wanneer je geen besluit kunt nemen of keuzes kunt maken, zuigen ze je leeg. En eenmaal leeggezogen is het erg lastig om op een positieve manier te blijven denken, waardoor je moeilijk weer in die positieve flow terecht komt.
Ook zorgt overprikkeling er vaak voor dat je aan alles gaat twijfelen en niet meer tot actie komt. Ook dat maakt dat je steeds verder afglijdt van de positieve flow.
Het kan ook anders
Door jezelf beter te leren kennen, jouw valkuilen van overprikkeling tijdig te herkennen en te weten welke behoeftes jij hebt, kan je voorkomen dat je in deze negatieve spiraal terecht komt. Je kan je masker laten vallen, bent niet meer zo bezig met wat anderen van je vinden en hoe je overkomt en doet die dingen die echt bij jou passen. Hierdoor kom je in de positieve flow en heb je minder last van overprikkeling.
Kan ik je helpen?
In mijn praktijk begeleid ik hoogsensitieve mensen die worstelen met overprikkeling en onzekerheid naar een leven waarin ze lekker zichzelf kunnen zijn en die dingen kunnen doen die echt bij ze passen. Wanneer je bij mij een traject volgt, gaat jouw zelfvertrouwen groeien, heb je minder last van overprikkeling en mag jij echt jouw unieke zelf zijn.
Zullen we kennismaken om te kijken wat ik voor je kan betekenen?
Dit schreef één van mijn cliënten (Milo) na afloop van het traject:
Ik kwam bij Myrte middenin mijn Burn-out periode. Ik zat vast in een enorme kluwen van emoties, gedachten en het leek of werkelijk niets me meer lukte. Wat ik ook probeerde, ik kwam maar niet vooruit. Niet met mezelf, noch met mijn dochter die het ook erg moeilijk had. Myrte luisterde lang en aandachtig naar mijn verhaal en ontwarde daarna razendsnel, via eenvoudig en kernachtige open vragen, die hele kluwen voor mij ontwarde.
Ik ben enorm onder de indruk hoe ze zo snel met mij tot de basis van mijn problemen kwam en kon met haar praktische tips na elke sessie meteen vooruit. Dankzij haar begeleiding lukte het me eindelijk een grote stap vooruit te maken, zowel voor mezelf als met mijn dochter.
Dat was precies wat we nodig hadden. Ik raad Myrte dan ook aan als coach voor iedereen die worstelt met burn-out achtig gevoel, stress of wie zich overweldigd voelt door HSP. Ze maakt met haar frisse pragmatische, kernachtige coaching aanpak een blijvend verschil.
